De Rechtbank Amsterdam heeft vastgesteld dat ABN AMRO haar zorgplicht met betrekking tot het aanbieden van renteswaps niet voldoende is nagekomen. De bank wordt door de Rechtbank gezien als een bijzonder deskundig financiële dienstverlener en wanneer een klant – waarvan geen deskundigheid verwacht mag worden – een beleggingsproduct geadviseerd krijgt, moet de bank alle ins and outs met de klant bespreken. Niet alleen de mogelijkheid van opslagverhogingen, wat de rechtbank Amsterdam in eerdere zaken al vaststelde, maar ook de mogelijkheid van het ontstaan van een negatieve marktwaarde. De klant kan dan namelijk in een ‘dwangpositie’ komen te verkeren, aldus de rechtbank. “Bijzonder goed nieuws voor alle renteswap-gedupeerden die geen of te weinig informatie hebben gekregen over het kunnen ontstaan van een negatieve marktwaarde“, zo geeft Dries Beljon – advocaat van de gedupeerde ABN AMRO klant – aan. “We gaan nu met een deskundige door dezelfde rechter de hoogte van de schade laten vaststellen.”
De feiten en omstandigheden
In deze zaak zocht een agrarisch ondernemer een financiering voor de aanpassing van bedrijfsactiviteiten en de bouw van een woning. ABN AMRO verstrekte hem een kredietfaciliteit en adviseerde hem uitdrukkelijk, aan de hand van een presentatie en standaarddocumentatie, tot het afsluiten van een renteswap. Hiermee zou de ondernemer genieten van de bescherming van een vaste rentelening en de flexibiliteit van een variabele rentelening. Niets bleek minder waar. Drie jaar na het aangaan van de renteswap probeerde de ondernemer de renteswap te beëindigen omdat hij zijn bedrijfspand en woning wilde verkopen, maar volgens de bank was dit alleen mogelijk na betaling van de zogenoemde negatieve marktwaarde. De ondernemer had hier niet eerder van gehoord en stond perplex van de hoogte ervan. Uiteindelijk heeft hij onder protest de betaling verricht heeft en de renteswap beëindigd.
Het oordeel van de Rechtbank
De Rechtbank stelt dat op banken een bijzondere zorgplicht rust bij de advisering van complexe financiële producten als een renteswap. Hierbij dient de bank onderzoek te doen naar de financiële mogelijkheden, de deskundigheid en de doelstellingen van haar klanten en dient zij hen ook te wijzen op de eventuele bijzondere risico’s die aan dergelijke producten kleven. De kredietovereenkomst en renteswap zijn weliswaar twee op zichzelf staande producten, maar de combinatie leidt tot een complex product waaraan specifieke risico’s kleven. De Rechtbank oordeelt ingevolge dat de bank de ondernemer volledig en voldoende begrijpelijk op de specifieke risico’s had moeten wijzen. Hoewel de bank er geen gebruik van heeft gemaakt, beschikte zij over de bevoegdheid om de renteopslagen eenzijdig te verhogen. In combinatie met de mogelijkheid van een negatieve marktwaarde komt de ondernemer in een dwangpositie terecht. Bij een verhoging van de opslag als gevolg van een negatieve marktwaarde is er voor de ondernemer geen reële mogelijkheid om een verhoging af te wijzen. Hij zou dan de geldlening moeten beëindigen, waarbij het openstaande bedrag van de lening moet worden afgelost en de renteswap moet worden afgekocht. De Rechtbank oordeelt dat de ABN AMRO tekort is geschoten in het waarschuwen voor de combinatie van de eenzijdige opslagverhogingsbevoegdheid en de mogelijkheid van een negatieve marktwaarde. Hiermee heeft de bank haar bijzondere zorgplicht geschonden. Met betrekking tot de schade die de ondernemer heeft geleden moet worden gekeken in welke financiële situatie hij zou verkeren in het geval hij wél voldoende gewaarschuwd was. Dit zal in een schadestaatprocudere worden vastgesteld.
Herstelkader rentederivaten
In de periode 2004-2009 hebben veel banken grootschalig renteswaps aan hun klanten verkocht. Met dit product zou de klant beschermd moeten worden tegen een stijging van de rente die zij over haar lening bij de bank betaalde. In veel gevallen zijn klanten onvoldoende geïnformeerd door hun bank. Het gaat hierbij met name over de werking van het renteswap-product en de risico’s die aan het product verbonden zijn. Minister Dijsselbloem heeft vorig jaar drie onafhankelijke deskundigen benoemd die een uniform herstelkader hebben opgesteld. Aan de hand van dit kader dienen banken te toetsen of zij de klanten die zij destijds renteswaps hebben verkocht, voldoende hebben geïnformeerd. Eventuele schade die klanten door het aangaan van de renteswap hebben geleden, dienen de banken conform de regeling van het herstelkader te vergoeden.
Procederen kan kansen bieden
Hoewel het herstelkader inmiddels definitief is vastgesteld en de herbeoordeling bij de banken plaats aan het vinden zijn, blijven de rechtszaken van individuele klanten tegen banken doorlopen. Dit staat los van de herbeoordeling door de banken en daarom is het van belang voor ondernemers en andere klanten met een renteswap om zich ervan bewust te zijn dat het ook nu nog kan lonen om een rechtszaak tegen hun bank te beginnen. LEAN LAWYERS staat u daarin graag bij. Op basis van het herstelkader geldt namelijk dat ook een ondernemer die reeds een schadevergoeding toegewezen heeft gekregen onder het herstelkader kan vallen en indien toepassing van het herstelkader leidt tot een hogere financiële vergoeding, de ondernemer daarnaast nog aanspraak kan maken op het meerdere. Het loont zich in ieder geval de moeite om uw situatie te laten analyseren.
Meer weten of direct advies nodig? Neem direct vrijblijvend contact op met Dries Beljon op 085 – 303 64 29.
